lezingen over “Betekenis”
22 aug societeit de Unie, Hilversum
26 aug societeit de Kring Amsterdam
24 sept IGC Amsterdam Filosofie Tafel
2 okt Kerkcafe Blaricum
21 okt Dopers Gesprek Amsterdam doopsgezinde kerk
Betekenis, ontdekken, ervaren en kiezen van zin
Eind April 2025 is bij uitgeverij Cees Duine te Giethoorn ( www.ceesduine.nl) mijn essay uitgegeven met als titel : “Betekenis, ontdekken, ervaren en kiezen van zin”.
In het essay Betekenis wordt onderzocht wat in en aan het leven zin en betekenis verschaft. Geïnspireerd door grote denkers, zoals Viktor Frankl en Jean Paul Sartre, maar ook door gesprekken met gewone mensen en gedichten van hedendaagse dichters, verkent dit werk 16 ervaringscategorieën, die helpen om betekenis te vinden en te kiezen.
Ik hanteer wat het zingevingsvraagstuk betreft een nieuwe beschouwingswijze. Met een uitgebreid overzicht van voorbeelden van betekeniservaringen van mensen wordt een aansprekend alternatief geboden voor strikt filosofische, religieuze of therapeutische benaderingswijzen. Hierdoor is het thema laagdrempelig toegankelijk zonder aan diepgang in te boeten.
Over het essay Betekenis schreven twee deskundige lezers:
Dit hoogst originele en persoonlijk getoonzette boek over zin en betekenis opent een wereld aan perspectieven, inzichten, levenswijsheid, ervaringen en voorbeelden.
Het verdient het dat je het met volle teugen tot je neemt, je erdoor laat verrijken, verwarmen en inspireren.
Wim Janse, PhD, Professor Emeritus of Religion and Public Policy
Lezing van boeken van beroepsfilosofen schrikken af, want ze veronderstellen zoveel kennis van de geschiedenis bij de lezer, maar lezing van het boek van Kees Blokland nodigt uit. De lezer denkt: dat kan ik ook. Doe het! Je hoeft het niet eens te zijn met zijn visie op Viktor Frankl, met zijn acht begrippenparen of met zijn hantering van religie, maar het boek zet je aan het denken: beleef ik dit ook? Is deze aanzet niet de oertaak van de filosofie?
Eduard Kimman, ethicus ‘Economie en Onderneming’.
Op dit moment in mijn leven ben ik vooral dichter, gepensioneerd personeelsdirecteur( o.m.Hoogovens, Hoechst, NS) en bestuurder ( o.m. KIT, Spaarne Gasthuis, Code Verantwoordelijk Marktgedrag), nog steeds actief in het organiseren van lezingen op het snijvlak van zingeving en maatschappij en in het bestuur van de leerstoel Vrijzinnige Theologie.
De gouaches in het boek zijn van mijn creatieve maatje Famke Hajonides (Jakarta, 1952). Zij volgde de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Zij woont en werkt in Amsterdam en Gaasterland.
ISBN/EAN 978-90-79726-20-2
Prijs : 15 Euro
Verkrijgbaar bij:
bol.com
Boekhandel Premsela, van Baerlestraat 78, 1071BB Amsterdam. 0206624266
Boekhandel Mulder, Cornelis Schuytstraat 14, 1071JH Amsterdam. 0206625680
Boekhandel Scheltema, Rokin 9, 1012KK Amsterdam. 0205231408
Bestellen van het essay “Betekenis ” per post kan bij:
ceesduine.uitgever@hetnet.nl
www.ceesduine.nl
KORTE SAMENVATTING :
Inleiding: De persoonlijke zoektocht naar zingeving
Kees Blokland opent “Betekenis” met een persoonlijke reflectie op de vraag wat het leven zinvol maakt. Hij stelt de traditionele benaderingen van zingeving, zoals religie en filosofie, tegenover de kracht van persoonlijke ervaringen. Het essay is een poging om de essentie van zingeving te vinden door een onderzoek van concrete ervaringen, in plaats van abstracte theorieën. Blokland benadrukt zijn eigen achtergrond, gevormd door een calvinistische opvoeding, atheïsme, en uiteindelijk een vrijzinnig-christelijke levenshouding, als een belangrijke context voor zijn benadering.
De focus op ervaringen
Blokland beargumenteert dat betekenis niet zomaar voor het oprapen ligt, maar actief moet worden gezocht en beleefd. Hij legt uit dat ervaringen breed kunnen worden geïnterpreteerd, van denkprocessen tot emotionele gewaarwordingen. Hij stelt de vraag of de behoefte aan zingeving leidde tot religie, of dat religie de ervaring van zingeving creëerde, maar kiest ervoor om zich te concentreren op de zingevende ervaring zelf, los van religieuze of filosofische kaders. Hij noemt een analyse van gedichten, inzichten uit religies en filosofieën, en persoonlijke interviews als belangrijke bronnen voor zijn onderzoek.
De 16 Ervaringscategorieën: Een Overzicht
Het hart van “Betekenis” wordt gevormd door de beschrijving van 16 ervaringscategorieën, geordend in paren van tegenstellingen. Blokland benadrukt dat deze categorieën niet hiërarchisch zijn, maar eerder complementair. Elke categorie wordt onderzocht aan de hand van definities, persoonlijke voorbeelden, verwijzingen naar filosofische en literaire bronnen, en persoonlijke reflecties.
Hieronder een uitgebreider overzicht van de categorieën en hun onderlinge relaties:
- Ontmoeting & Stilte:
- Ontmoeting:De ervaring van verbinding met anderen, liefde, vriendschap, en gemeenschap. Het gaat om het doordringen tot de kern van de ander, voorbij oppervlakkigheden.
- Stilte:Reflectie, afstand nemen, rust. Stilte biedt de mogelijkheid om naar binnen te keren, gedachten te ordenen, en tot zelfinzicht te komen.
- Relatie:Ontmoeting en stilte zijn complementair. Ontmoeting vereist interactie, terwijl stilte reflectie mogelijk maakt. Beide zijn nodig voor een volledig leven.
- Ruimte & Tijd:
- Ruimte:Grenzen verkennen, oneindigheid, geborgenheid. Ruimte kan fysiek en mentaal zijn, en roept een gevoel van vrijheid en mogelijkheden op.
- Tijd:Tijdsverloop, stroom, verleden, heden, toekomst. Tijd is het besef van voortgang en verandering, en herinnert ons aan onze sterfelijkheid.
- Relatie:Ruimte en tijd zijn onlosmakelijk verbonden. Ruimte biedt de context voor ervaringen, terwijl tijd de ervaringen vormgeeft.
- Licht & Leven & Kwetsbaarheid:
- Licht & Leven:Kleur, hoop, deugd, levenslust. Het ervaren van vitaliteit, schoonheid, en vreugde in het leven.
- Kwetsbaarheid:Lijden, angst, verlies, rouw. De confrontatie met vergankelijkheid, pijn, en het besef van onze eigen kwetsbaarheid.
- Relatie:Licht en leven worden gedefinieerd door hun tegenpool, kwetsbaarheid. Het erkennen van beide aspecten is essentieel voor een volledig begrip van het leven.
- Doel & Paradox:
- Doel:Richting, werk, scheppen, kiezen. Het streven naar iets waardevols, het werken aan een doel, en het behalen van prestaties.
- Paradox:Chaos, tegenstelling, dialoog, antithese-synthese. Het vermogen om tegenstellingen en ambiguïteit te omarmen, in plaats van te zoeken naar eenvoudige antwoorden.
- Relatie:Doelen geven richting, maar paradoxen dagen ons uit om verder te kijken dan lineair denken.
- Directe Waarneming & Transcendentie:
- Directe Waarneming:Open-minded zijn. Het ervaren van de wereld zonder vooropgestelde ideeën of kennis.
- Transcendentie:Iets wat ons overstijgt. Het gevoel van verbinding met iets groters dan onszelf, iets dat buiten ons gewone begrip ligt.
- Relatie:Directe waarneming opent de deur naar verwondering, terwijl transcendentie ons verbindt met iets dat groter is dan onszelf.
- Moraliteit & Het Kwaad:
- Moraliteit:De categorische imperatief, het goede doen. Het innerlijk kompas dat ons aanspoort om verantwoordelijk te handelen naar anderen en de wereld.
- Het Kwaad:Herkennen, bestrijden, tegemoet treden. Het vermogen om het kwaad te herkennen, zowel in onszelf als in de wereld om ons heen, en de moed om er tegen in te gaan.
- Relatie:Moraliteit vereist het herkennen en bestrijden van het kwaad. Het is een voortdurende strijd tussen goed en kwaad, zowel in de wereld als in onszelf.
- Struggle & Vertrouwen:
- Struggle:Prestatie, moed, performance, trots op wat je bereikt hebt. Het vermogen om in moeilijke tijden weerstanden te doorstaan en te overkomen.
- Vertrouwen:Dat het goed komt, diep vertrouwen, ‘Ik zal er zijn’. Het geloof dat, ondanks alle moeilijkheden, alles uiteindelijk goed zal komen.
- Relatie:Struggle vereist inspanning en doorzettingsvermogen, maar vertrouwen biedt de kracht om vol te houden.
- Schoonheid & Disharmonie:
- Schoonheid:De ervaring van esthetische waarde en harmonie, het diep geraakt worden door kunst, muziek, of de natuur.
- Disharmonie:Die ontregelt, prikkelend, uit de comfort zone. De ervaring van het niet-passende, het onverwachte, of zelfs het ongemakkelijke.
- Relatie:Schoonheid en disharmonie vullen elkaar aan. Schoonheid biedt vreugde en vervulling, terwijl disharmonie ons uitdaagt om te groeien en te leren.
Conclusie: De persoonlijke zoektocht naar betekenis
Blokland sluit af met de nadruk op de persoonlijke aard van zingeving. Hij waarschuwt voor het reduceren van betekenis tot een checklist of het blindelings volgen van dogma’s. Hij pleit voor een open en onderzoekende houding, waarbij persoonlijke ervaringen centraal staan.
Geplaatst op 21 April, 2025
Geloof en werk
Essay over de samenhang tussen levensbeschouwing en arbeid
Geplaatst op 18 January, 2011