Welkom!

Dit is de website van Kees Blokland. Kijk rond en geef een reactie.

Welcome,
This is the website of Kees Blokland. Have a look around and give a reaction.

Essay 5 : Partnership in goede en slechte tijden

Essay 5 :Partnership in goede en slechte tijden

Bedrijven die samenwerken sluiten vaak een contract waarin de afspraken voor hun samenwerking staan. Maar als de nood aan de man is, komt het ook aan op vertrouwen in elkaar en wederzijds begrip.

Bedrijven leggen afspraken graag vast, maar moeten ook oog hebben voor de meerwaarde van hun partnership.

Een partnership is een samenwerkingsverband dat dateert uit de tijd van nog vóór de Romeinen. Het is vermoedelijk de oudste vorm van samenwerking buiten het familieverband. Een partnership spruit voort uit de wens om samen iets te bereiken. Dat is dan vervolgens in de praktijk op verschillende manieren vorm gegeven, maar er zijn wel een aantal algemene kenmerken te noemen. Ik heb daarvoor gebruik gemaakt van suggesties van Steven Schuit, hoogleraar Corporate Governance and Responsibility aan de Universiteit van Nijenrode uit een dialoog over de betekenis van partnership. Er is sprake van:

  1. twee of meer partijen / personen;
  2. een stabiele relatie voor een langere termijn;
  3. aandacht,  zorgplicht, respect voor elkaars belang;
  4. gemeenschappelijk handelen op een afgesproken gebied;
  5. kosten en baten voor beide (of alle) partijen;
  6. een verbod op ‘concurrerend’ handelen, tenzij (deels) anders afgesproken;
  7. de mogelijkheid tot ontbinding (exit).

Partnership heeft ook betekenis gekregen als eigenschap  van een samenwerkingsverband, van een contractuele relatie enzovoorts. In die betekenis wordt het begrip partnership ook wel gebruikt om kleuring en inhoud te geven aan een zakelijke overeenkomst.

Zakelijke dienstverlening

In de zakelijke dienstverlening, zoals verhuizen, beveiligen, catering, schoonmaken of uitzenden, zien we dat uitbesteding van taken vaak de vorm krijgt van een contract tussen een opdrachtgever en een opdrachtnemer, die dan tevens werkgever is van de dienstverlenende personeelsleden. Voor een bepaalde (en soms ook onbepaalde) termijn worden contractuele afspraken gemaakt over omvang en kwaliteit van dienstverlening, prijs per eenheid, controles, metingen, boetes en bonussen, termijnen, tussentijds overlegpatroon en wat al niet meer. 

De laatste jaren zie je steeds vaker dat de te leveren kwaliteit wordt gedefinieerd in termen van Key Performance Indicators (KPI’s). Die worden met regelmaat gerapporteerd en vormen de basis van beoordeling, evaluatie en variabele beloning en / of boete. 

Mede dankzij de verregaande juridisering van de zakelijke dienstverleningsmarkt is te zien dat bij aanbesteding (overheid) en contractsuitgave (bedrijfsleven) steeds bindender en strakker wordt gedefinieerd waaraan de contracten moeten voldoen.

Hoe krijg je als hotel gedaan dat de schoonmakers willen inspringen als er plotseling veel zieken zijn in de spoelkeuken? Hoe zorg je dat de verhuizer bij het contact met een ontredderde vrouw-des-huizes meer doet dan zijn checklist afwerken?

Tegelijkertijd is het voor het realiseren van toegevoegde waarde in deze dienstverlening heel erg nodig dat de contractuele relatie wordt ingevuld in een sfeer van partnership, die aanzienlijk verder gaat dan het wederzijds exploiteren van een kale ruilrelatie. Hoe krijg je als hotel gedaan dat de schoonmakers willen inspringen als er plotseling veel zieken zijn in de spoelkeuken? Hoe bevorder je dat de ingehuurde beveiliger bij Schiphol de reiziger bij de bagagecontrole met een welwillende variant van bejegening toespreekt?

Hoe krijg je gedaan dat de cateringmedewerker bij een spontaan georganiseerde borrel rond een verworven grote order uit zichzelf prosecco en een feestelijke aankleding ritselt? Hoe zorg je dat de verhuizer bij het contact met een ontredderde vrouw-des-huizes meer doet dan zijn checklist afwerken? 

Dan helpt het ongetwijfeld als de verantwoordelijke inkoper en verkoper oog hebben gehad voor de meerwaarde van het partnership toen ze afspraken maakten. En nog meer dat ze bewust ruimte hebben geschapen in het day-to-day contractmanagement om op basis van wederzijds respect en begrip voor elkaars belang op onvoorziene situaties samen creatief in te springen. 

Partnership in slechte tijden

Bovenstaande is al een uitdaging in goede tijden. Maar als partners trouwen, beloven ze elkaar trouw en steun in goede én slechte tijden. En die slechte tijden komen in veel huwelijken wel een keer voorbij. Op dat moment tellen de regels van de burgerlijke stand, met een ‘ja’ bekrachtigd, toch minder dan de ondefinieerbare band en het ongrijpbare vertrouwen die gegroeid kunnen zijn in een partnership van hoofd, hart en handen.

Bij zakelijke dienstverleningsovereenkomsten zijn er doorgaans ook wel eens slechte momenten, waarin de relatie getest wordt. Maar in de huidige coronatijd is het echt volop raak! 

In slechte tijden van een huwelijk tellen de regels van de burgerlijke tand toch minder dan de band en het vertrouwen die gegroeid zijn in een partnership van hoofd, hart en handen

Een groot aantal organisaties verkeert in ernstige onzekerheid, en over een breed front verkeren bedrijven in existentiële nood. En in nood leer je je vrienden kennen. Welnu, dan zie je in de werkelijkheid ook zeer verschillende reacties. 

In het oog springt de kortzichtigheid van bedrijven en organisaties die hard en rücksichtslos snijden in hun inkoop en hun contracten, eenzijdig tarieven afschalen zonder overbruggingsafspraken, betaling eenzijdig uitstellen, overeenkomsten zonder overleg opzeggen, enzovoorts. Gelukkig zie je ook organisaties die in de uitbestedingsketen zorgvuldig handelen, in overleg treden met hun zakenpartners over oplossingen, creativiteit en gezamenlijk meedenken. 

Onder meer winkelketen Action haalde zich de woede van veel mensen op de hals toen de leiding bij het begin van de coronacrisis eenzijdig aankondigde leveranciers in het vervolg pas binnen negentig dagen te betalen, in plaats van binnen zestig.

Vertrouwen

In deze barre tijd komt het voor dienstverleners aan op de kwaliteit van de diverse partnerships. Ze ontlenen weinig steun aan de teksten in de contracten en al helemaal niets aan de afgesproken KPI’s.

In zijn boek Moreel kapitaal, de verbindingskracht van de samenleving uit 2009 schetst Roel Kuiper, hoogleraar Christelijke Identiteit aan de Theologische Universiteit Kampen, dat in onze moderne postliberale wereld vertrouwen is weg georganiseerd. Processen van wederkerigheid, waarin vertrouwen groeit tussen mensen, hebben we laten overnemen door de overheid  met regelgeving) of door de markt (met contractuele relaties). 

‘We hebben vertrouwen als “trust” helemaal opgesloten in de privésfeer en laten verslonzen’, aldus Kuiper. Hij roept op om de verbanden waarin moreel kapitaal wordt overgedragen te versterken, om de plekken waar mensen voor elkaar zorgen en er voor anderen zijn te koesteren. 

In deze barre tijd komt het voor dienstverleners aan op de kwaliteit van de diverse partnerships. Ze ontlenen weinig steun aan de teksten in de contracten en al helemaal niets aan de afgesproken KPI’s

Nu, in de coronacrisis zien we dat er spontane acties zijn waarin de ‘helden’ , de doktoren, de verpleegkundigen, de schoonmakers, de agenten, de treinmachinisten, al de werkers die het land draaiend houden, worden toegezongen en applaus krijgen. Zij krijgen nu brede maatschappelijke waardering, en waarom? Omdat ze uit zichzelf de zorg voor anderen als  primair belang zijn gaan zien, omdat er in hun werkverbanden een appel is gedaan op morele waarden, omdat collegialiteit en de zorg voor hun cliënten, het gevoel van partnership,  in het moment sterker werkten dan de regels uit hun cao of arbeidsovereenkomst. 

Oude waarden als vakmanschap, beroepseer, roeping en naastenliefde blijken gelukkig nog voldoende aanwezig te zijn bij veel mensen nu de nood aan de man is. Maar ik geloof niet dat de marktmechanismen van onze post-liberale maatschappij hieraan iets hebben bijgedragen.

Partnership als opgave

Als we teruggaan naar de elementen van partnership uit de inleiding, dan volgen daaruit de aanbevelingen aan organisaties en aan mensen, om gezamenlijk beter uit deze crisis te komen :

  1. zoek de ander op ( kan ook digitaal) , bespreek wat je idee , voorstel, beslissing is, schep geen voldongen feiten zonder overleg
  2. denk voorbij vandaag, in de toekomst heb je elkaar weer nodig
  3. denk je in in je (zaken)partner, denk mee, zorg voor elkaar
  4. denk aan continuïteit, kijk over de heg, borg professionaliteit, kwaliteit en veiligheid voor de toekomst
  5. meer dan geven en nemen, zoek optimalisaties voor beide partijen, gezamenlijk en apart, maak scenario’s, laat het niet op je af komen
  6. houd je aan afspraken, pas toe of leg uit
  7. werk zonodig beheerste ( “gemanagede”) exit uit, denk aan overgangsmaatregelen  (zie onder c)

Bij dit alles passen geen gedetailleerde regeltjes. Althans: die gaan niet werken. Het gaat om de principes die ten grondslag liggen aan het ‘contrat social’, het maatschappelijk verdrag, zoals ooit door Jean-Jacques Rousseau geïntroduceerd in zijn boek Du Contrat Social, ou Principes du Droit Politique uit 1762.

Oude waarden als vakmanschap, beroepseer, roeping en naastenliefde blijken gelukkig nog voldoende aanwezig bij veel mensen. Maar ik geloof niet dat de marktmechanismen van onze post-liberale maatschappij hieraan iets hebben bijgedragen

Met dit verdrag kan de mens zijn krachten verenigen met die van anderen en moet in zijn handelen de behoeftes van de samenleving zich eigen maken: ‘Wat  goed is voor de samenleving is daarmee goed voor mij’. Deze principes en  dit morele appèl moeten mijns inziens uitgangspunt zijn bij het zakelijk handelen op macro-, meso- en microniveau. 

We zien dat er op veel plaatsen helden zijn opgestaan, vaak op individueel microniveau. Laten onze leiders van organisaties, bedrijven en overheden dit goede voorbeeld overnemen en juist in deze coronacrisis denken en handelen vanuit verantwoordelijkheid voor van hen afhankelijke mensen en organisaties: partnership in goede en slechte tijden.

Tags: , ,